De Tien Plagen van Egypte verklaard

Van Joodse slavernij tot Exodus

Volgens het Oude Testament waren de Egyptenaren erg blij met de gratis bron van arbeid in de vorm van Israëlitische slaven. Maar dan bracht Jahweh (God in het Hebreeuws) zo’n 3000 jaar geleden verschillende plagen over Egypte. Dit om de Egyptenaren te straffen voor hun slechte behandeling van de Israëlieten en voor het feit dat het Joodse volk geen toestemming kreeg het land onder leiding van Mozes te verlaten. Na tien plagen plooide de farao en mochten de Israëlieten eindelijk Egypte verlaten. Dit wordt de Exodus genoemd, een belangrijk verhaal voor de Joden.

Zijn de plagen het werk van Goddelijke interventie of kunnen deze wetenschappelijk verklaard worden?

Het Egyptische leger wordt verzwolgen

Tijdens de Exodus was overdag een rookkolom zichtbaar en ’s nachts een vuurkolom.

Toen de Israëlieten het land aan het verlaten waren, kreeg de farao spijt van zijn beslissing. Hij zond zijn leger, uitgerust met strijdwagens, om de Israëlieten terug te halen.

Ter hoogte van de ‘Rode zee’ liet Jahweh het water wegtrekken, waardoor de Israëlieten konden oversteken.

Toen het Egyptische leger ook wou oversteken, kwam het water terug en werd het leger verzwolgen. Het Joodse volk was definitief vrij van de farao. Vervolgens leidde Mozes zijn volk de Sinaï in, op weg naar het Beloofde Land.

De Tien Plagen van Egypte volgens het Oude Testament

Aäron, de broer van Mozes en de eerste hogepriester van de Israëlieten, sloeg met zijn staf op de Nijl. Toen hij dat deed, veranderde het water van de rivier in bloed. De vissen gingen dood en de rivier begon te stinken.

Daarna liet Jahweh kikkers uit de Nijl komen. Ze zaten overal: in de ovens, in de bakpannen, in de bedden — ja overal. Toen de kikkers stierven, veegden de Egyptenaren ze op grote hopen bijeen en het hele land stonk ernaar.

Toen sloeg Aäron met zijn staf op de grond en het stof veranderde in steekmuggen. Dat was de derde plaag die over Egypte kwam.

De overige plagen troffen alleen de Egyptenaren, niet de Israëlieten. Bij de vierde plaag drongen er zwermen grote vliegen de huizen van alle Egyptenaren binnen.

De vijfde plaag kwam over het vee. Veel runderen, schapen en geiten van de Egyptenaren stierven.

Daarna namen Mozes en Aäron wat as en gooiden die in de lucht. Hierdoor kwamen mensen en dieren onder de zweren te zitten. Dat was de zesde plaag.

Toen strekte Mozes zijn hand uit naar de hemel en Jahweh zond donderslagen en hagel. Het was de ergste hagelstorm die Egypte ooit had meegemaakt.

De achtste plaag was een grote sprinkhanenzwerm. Nooit daarvoor en ook nooit daarna zijn er zoveel sprinkhanen geweest. Ze aten alles op wat nog niet door de hagel vernield was.

Als negende plaag kwam er duisternis. Drie dagen lang was het in het hele land pikdonker, maar waar de Israëlieten woonden, was het licht.

Ten slotte zei God tegen de Israëlieten dat zij het bloed van een geitje of een lammetje op hun deurposten moesten spatten. Toen ging Gods engel door Egypte. Wanneer de engel het bloed zag, doodde hij niemand in dat huis. Maar overal waar geen bloed aan de deurposten zat, doodde hij de eerstgeborenen van mens en dier. Dat was de 10de plaag.

Na deze laatste plaag zond Farao de Israëlieten weg. Gods volk stond klaar om te gaan en nog diezelfde nacht vertrokken zij uit Egypte.

Gevolg van natuurrampen

Volgens een aantal wetenschappers kunnen de bijbelse tien plagen in Egypte en de terugtrekking van de ‘Rode Zee’ wel degelijk plaatsgevonden hebben, als gevolg van natuurrampen. Die rampen zouden een ecologisch domino-effect in gang gezet hebben, waarbij elke plaag kan vergeleken worden met een vallende domino-steen.

De stad Pi-Ramses

Archeologen zijn het er inmiddels over eens dat de tien plagen van Egypte zich voordeden in Pi-Ramses, een stad uit de oudheid aan de rand van de Nijl. De stad was de hoofdstad van het Egyptische rijk tijdens de regeerperiode van farao Ramses II (1279- 1213 v.Chr).

Een epidemiologische kettingreactie

Volgens de onderzoekers zijn de plagen te wijten aan een epidemiologische kettingreactie ten gevolge van klimaatveranderingen. Zo’n 3000 jaar geleden werd Pi-Ramses plotseling door alle inwoners verlaten. Dat zou met de plagen te maken kunnen hebben. Klimatologen hebben het gebied bestudeerd en concluderen dat er aan het eind van het bestuur van Ramses II een plotselinge klimaatverandering optrad.

Die conclusie is gebaseerd op onderzoek naar stalagmieten (druipsteenpilaren). Deze gesteenten in Egyptische grotten bevatten radioactieve elementen waaruit af te leiden valt welk weerpatroon er in Egypte heerste. Enkele millennia geleden veranderde dat patroon drastisch.

Klimaatverandering leidde tot de eerste 6 plagen

Pi-Ramses zou eerst een vochtig en warm klimaat hebben gehad. Farao Ramses II regeerde tijdens een heel gunstige periode. Er viel veel regen en zijn land bloeide. Volgens de onderzoekers ontstond er drieduizend jaar geleden, net na de regeerperiode van Ramses II, ineens een droog klimaat. De eerste plagen zouden voortgekomen zijn uit het droge klimaat, waardoor de Nijl een stromende modderrivier werd.

Als gevolg van een droge Nijl zouden er giftige algen in de Nijl zijn ontstaan. Zodra die algen stierven, kleurde het water rood (plaag één). Bovendien zouden door die giftige algen de kikkers de Nijl verlaten. Vanwege de stress die dat veroorzaakte zouden de kikkers sneller volwassen worden, waardoor deze op het land uitzwermden in overweldigende aantallen (plaag twee). Omdat ze niet konden overleven op land, stierven ze snel, waardoor insecten als muggen en luizen niets meer van ze te vrezen hadden en zich naar hartenlust konden vermenigvuldigen (plaag drie en vier). Door deze insectenplagen zouden verschillende ziektes zoals malaria, hun intrede hebben gedaan, wat ziek vee (plaag vijf) en zweren (plaag zes) veroorzaakte.

Vulkaanuitbarsting leidde tot de laatste 4 plagen

De plagen hierna werden volgens de onderzoekers veroorzaakt door de hevige uitbarsting van de Thera-vulkaan (nu: het eiland Santorini) in de Middellandse Zee tijdens de late bronstijd.

Welk bewijs is hiervoor? Puimsteen, een steensoort gemaakt van afgekoelde vulkanische lava, is gevonden tijdens opgravingen van Egyptische ruïnes, ondanks het feit dat er in Egypte geen vulkanen zijn. Analyse van het gesteente toont aan dat het afkomstig is van de vulkaan Thera, wat fysiek bewijs levert dat de asresten van de Thera-uitbarsting Egypte bereikten.

Doordat het as van die vulkaan boven Egypte in botsing kwam met onweersbuien, kwam de hagel met bakken uit de hemel (plaag 7). Ook ontstond er daardoor een vochtig klimaat wat ideaal was voor sprinkhanen die zich snel vermenigvuldigden (plaag 8). Daarnaast zorgden de asdeeltjes ervoor dat de zon de aarde minder goede bereikte, waardoor het donkerder werd (plaag 9). De tiende plaag zou zijn veroorzaakt door schimmel in het graan, te wijten aan de hoge luchtvochtigheid en de donkerte in de graansilo’s. Mycotoxine is een giftige stof die door schimmels wordt geproduceerd. Volgens de Egyptische traditie mocht het oudste kind van het gezin altijd als eerste van het graan eten, waardoor alle eerstgeborenen stierven (plaag 10).

Er bestaat nog een alternatieve uitleg voor de 10^de plaag. Waterplassen als gevolg van de storm van plaag 7 zouden de broedplaats van muggen hebben bevorderd. De muggen verspreiden virussen naar Egyptische bewoners van nederige en vorstelijke woningen. Immuun volwassen Egyptenaren zouden blootstelling aan de virussen hebben overleefd. Niet-immune jongere Egyptenaren (inclusief eerstgeborenen) en vee dat in hun woonplaats woonde, zouden aan de virussen zijn gestorven. Omgekeerd zouden jongere broers en zussen die nog borstvoeding kregen of recent borstvoeding kregen, en die transplacentaire passieve immuniteit hadden, beschermd zijn geweest. Zo’n dramatisch contrast zou de perceptie van kwetsbaarheid van de eerstgeborene tijdens plaag 10 hebben gestimuleerd.

Vulkaanuitbarsting leidde ook tot de terugtrekking van de “Rode Zee”

Vroeger hadden Bijbelvertalingen het over de “Rode Zee”, nu hebben ze het eerder over de Rietzee of de Schelfzee. Een vertaling die dichter staat bij het Hebreeuwse woord in de Bijbel. Het woord “Rode Zee” wordt alleen gebruikt in de Griekse vertaling van de Bijbel.

Wanneer we de Rietzee, een zee van riet, situeren in de Nijldelta kan ook de terugtrekking en de daaropvolgende terugkeer van het water verklaard worden. Op het einde van de Thera-vulkaanuitbarsting stortte de grote magmakoepel in. Hierdoor ontstond een holte in de zee. Het water dat in de holte stroomde gaf aanleiding tot een enorme tsunami in de Middellandse Zee. Een typisch verschijnsel bij tsunami’s is dat het water eerst terugtrekt om vervolgens in alle kracht terug te komen.

Tenslotte kan ook de rookkolom overdag en de vuurkolom ’s nachts verklaard worden als de uitbarsting van de vulkaan die honderden kilometers ver zichtbaar was.

Het verhaal van de Goddelijke interventie

Het is heel goed mogelijk dat de mensen uit de Oudheid de natuurlijke fenomenen toegeschreven hebben aan Goddelijke interventie omdat de verklarende wetenschap toen nog in de kinderschoenen stond of onbestaande was. De oude Egyptenaren zagen in de indrukwekkende natuurrampen het werk van vertoornde of machteloze goden, en de oude Israëlieten het werk van een hen gunstig gezinde Jahweh. Een dergelijke cultureel-religieuze ingesteldheid kan de farao hebben doen toegeven aan de Joodse Exodus enerzijds en kan de voedingsbodem geweest zijn van het Bijbelse verhaal anderzijds.

Tenslotte moeten we wel opmerken dat er nog een aantal onzekerheden zitten in de wetenschappelijke verklaring hierboven. Dus als sommige mensen liever Goddelijke interventie zien dan is dat hun goed recht.

Bronnen

[1] Documentaire op National Geographic Channel, jaar 2010

[2] https://historiek.net/bijbelse-plagen-wetenschappelijk-verklaard/7552/

[3] https://scientias.nl/bijbelse-plagen-zijn-echt-gebeurd/

[4] https://www.jw.org/nl/bibliotheek/boeken/bijbelverhalen/2/10-plagen/

[5] https://www.mcgill.ca/oss/article/ten-plagues-environmental-disasters-or-religious-interference

[6] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2442724/

[7] https://bijbelin1000seconden.be/menu/tiki-index.php?page=RODE+ZEE#Rode_Zee_Rietzee_Schelfzee

Door je in te schrijven op onze nieuwsbrief, ben je altijd in de loop van de nieuwste trends en ontwikkelingen die voor jou relevant zijn.

En dat is nog niet alles! We delen regelmatig slimme tips en inzichten die jouw dagelijkse leven of carrière een flinke boost kunnen geven. Grijp deze kans om deel uit te maken van onze groeiende community en ontvang al die voordelen rechtstreeks in je inbox!

Vergeet niet om na je aanmelding je mail-box te checken en op die bevestigingslink te klikken. Dit is een slimme zet om jou te beschermen tegen die vervelende Spam.

We zijn net zo anti-Spam als jij! En maak je geen zorgen, jouw gegevens worden “NIET” gedeeld met anderen!

Typ je e-mail…

Abonneren

Voeg je bij 485K andere abonnees

Vergeet niet

PS: Vergeet niet, onderaan elk bericht staan de categorieën waar dit juweeltje is gepubliceerd! We zijn druk bezig om bij die links een sprankelende intro te schrijven, gevolgd door de berichten die al in die categorie te vinden zijn.

Blijf dus scrollen voor meer leesplezier!

En als je toch al daar bent, waarom geef je niet meteen een reactie en deel je dit bericht met je Familie, Vrienden en kennissen?

Ze zullen je eeuwig dankbaar zijn, want eindelijk krijgen ze die info waar ze al zo lang naar hunkeren!

Deel de vreugde en laat hen meegenieten van de kennis en inzichten die je hebt opgedaan.

Samen kunnen jullie discussiëren, lachen en misschien zelfs nieuwe ideeën opdoen. Het is een kans om verbinding te maken en elkaars wereld een beetje te verrijken. Wie weet, misschien inspireer je iemand om zelf ook verder te zoeken en te leren.

Dus aarzel niet, deel die wijsheid en zie hoe het in de wereld verspreidt!

Als je dat allemaal hebt afgerond, surf dan ook even naar de homepagina door op de afbeelding hieronder te klikken!