Iedereen heeft recht op Warmte en Elektriciteit ||Everyone has the right to heat and electricity

Recht op Warmte en Elektriciteit “Wanneer warmte en licht luxe worden: de harde realiteit van de budgetmeter in Vlaanderen

Intro – door Theo-Herbots, Blogger en inwoner van Tienen

In onze stad Tienen, en overal in Vlaanderen, hoor ik steeds vaker verhalen van mensen die letterlijk in het donker komen te zitten. Niet omdat ze dat willen, maar omdat ze hun energiefacturen niet meer kunnen betalen. Als Blogger en inwoner van Tienen voel ik de noodzaak om dit probleem aan te kaarten. Het gaat niet enkel om cijfers en systemen, maar om gezinnen, ouderen en alleenstaanden die geconfronteerd worden met een harde realiteit: de budgetmeter.

Wat is een budgetmeter en hoe werkt het?

• Budgetmeter = prepaid systeem: Fluvius plaatst een digitale meter die enkel werkt wanneer er vooraf saldo opgeladen wordt.
• Voor elektriciteit: de prepaidfunctie wordt meteen ingeschakeld.
• Voor aardgas: dit gebeurt wanneer facturen niet betaald worden of een afbetalingsplan niet nageleefd wordt.
• Opladen: via een webportaal of oplaadpunt in de buurt.

Het idee is dat mensen hun verbruik beter onder controle houden en geen nieuwe schulden opbouwen. Maar in de praktijk betekent dit dat wie geen geld heeft, ook geen energie heeft.

“Wanneer iemand door financiële problemen verplicht wordt een budgetmeter te laten plaatsen,

maar weigert toegang te verlenen, kan de energieleverancier de gas- en elektriciteitsvoorziening langs buiten afsluiten.”

🚪 Toegangsweigering:

Als de klant de technici geen toegang geeft om de meter te installeren, kan de leverancier niet anders dan de toevoer afsluiten.

🔌 Afsluiting langs buiten:

Netbeheerders hebben meestal de mogelijkheid om de aansluiting buiten de woning (bijvoorbeeld aan de straatkant of in een verdeelkast) te onderbreken. Zo vermijden ze dat ze fysiek toegang tot de woning nodig hebben.

📜 Wettelijke basis:

In Vlaanderen is dit geregeld via de energieregulator (VREG) en de distributienetbeheerders. Het doel is niet om mensen te straffen, maar om wanbetaling te beheersen en toch een minimale dienstverlening te garanderen.

“Het is dus belangrijk om tijdig afspraken te maken met de netbeheerder. Wie weigert een budgetmeter te laten plaatsen, riskeert dat de energietoevoer volledig wordt afgesloten. Dit kan ernstige gevolgen hebben, zeker in de winterperiode. Het zoeken naar een oplossing via het OCMW of een afbetalingsplan is vaak een betere weg.”

Wat als de bewoner weigert toegang te geven voor het plaatsen van een budgetmeter?

Wanneer een bewoner niemand binnenlaat om de budgetmeters te plaatsen, kan de netbeheerder (bijvoorbeeld Fluvius) de gas- en elektriciteitsvoorziening langs buiten afsluiten. Dit gebeurt meestal via de aansluiting aan de straatkant of in een verdeelkast, zodat er geen fysieke toegang tot de woning nodig is.

Wie betaalt die werken?

• Kosten voor afsluiting: De werken die nodig zijn om de aansluiting langs buiten af te sluiten, worden in principe doorgerekend aan de klant.
• Factuur: De bewoner ontvangt hiervoor een factuur van de netbeheerder.

Wat als de bewoner die factuur niet kan betalen?

• Onbetaalde factuur: Indien de bewoner de kosten niet kan betalen, wordt dit beschouwd als een schuld aan de netbeheerder.
• Gevolgen:
  • De schuld kan leiden tot aanmaningen en uiteindelijk een gerechtelijke invordering.
  • Bij blijvende weigering of wanbetaling kan de netbeheerder via de rechtbank verdere stappen ondernemen.

Bij niet-betaling kan een gerechtsdeurwaarder in België beslag leggen op de inboedel van de betrokkene,

maar dit gebeurt enkel onder strikte voorwaarden en met respect voor de menselijke waardigheid. Er zijn duidelijke wettelijke grenzen: niet alle goederen mogen in beslag genomen worden, en vaak is er eerst een rechterlijke titel nodig voordat een deurwaarder effectief mag optreden.

🔑 Hoe werkt beslag op inboedel in België?

• Uitvoerbare titel vereist Een gerechtsdeurwaarder kan pas beslag leggen als er een vonnis of uitvoerbare titel is (bijvoorbeeld een rechterlijke uitspraak of een notariële akte). Zonder dit kan hij enkel minnelijke invordering proberen.
• Wat mag wel in beslag genomen worden?
  • Waardevolle roerende goederen in de woning (bv. elektronica, luxeartikelen, auto’s, kunst).
  • Ook goederen van huisgenoten kunnen in principe meegenomen worden, tenzij zij kunnen bewijzen dat die eigendom van henzelf zijn.
• Wat mag niet in beslag genomen worden?
  • Essentiële levensgoederen zoals bedden, kleding, koelkast, kookgerief, wasmachine, en werkmateriaal dat nodig is om een beroep uit te oefenen.
  • Deze uitzonderingen zijn wettelijk vastgelegd om de menselijke waardigheid te beschermen.
• Procedure en kosten
  • De deurwaarder maakt een proces-verbaal van beslag op.
  • De goederen kunnen later openbaar verkocht worden om de schuld te voldoen.
  • Kosten van de deurwaarder en verkoop worden toegevoegd aan de schuld, waardoor het totaalbedrag vaak hoger uitval

Wat als mensen niet kunnen herladen?

• Onmiddellijke gevolgen: zonder herlading valt de elektriciteit of het gas gewoon uit.
• Dagelijkse impact: geen verwarming, geen warm water, geen kookmogelijkheden, geen licht.
• Sociale gevolgen: kinderen kunnen niet studeren, ouderen riskeren gezondheidsproblemen door kou, gezinnen raken geïsoleerd.
• Psychologische druk: de constante angst om zonder energie te vallen, tast waardigheid en mentale gezondheid aan.

De bredere context: belastingen en stijgende druk

Volgend jaar worden gezinnen niet alleen geconfronteerd met energiekosten, maar ook met verhoogde federale belastingen, Vlaamse belastingen en hogere stadsbelastingen in Tienen. Dit betekent dat de financiële ademruimte nog kleiner wordt.

• Federale belastingen: hogere bijdragen op inkomen en sociale zekerheid.
• Vlaamse belastingen: stijgende heffingen op energie en milieu.
• Stadsbelastingen in Tienen: bijkomende druk op lokale gezinnen, die al moeite hebben om rond te komen.

Het resultaat? Een vicieuze cirkel waarin mensen steeds minder kunnen betalen, sneller in het systeem van de budgetmeter terechtkomen, en uiteindelijk letterlijk in de kou blijven staan.

Men kan zich in principe niet blijvend verzetten tegen het plaatsen van een digitale budgetmeter.

Wie weigert, krijgt eerst waarschuwingen en kan uiteindelijk via de rechtbank verplicht worden. Verzet leidt dus niet tot het behoud van de oude meter, maar tot juridische stappen en mogelijke kosten

📊 Situatie in Vlaanderen

• Volgens de meest recente Fluvius-data (november 2025) zijn er ongeveer 115.000 actieve budgetmeters voor elektriciteit en aardgas samen.
• Een budgetmeter wordt doorgaans geplaatst bij gezinnen die moeite hebben om hun energiefacturen tijdig te betalen. Het systeem laat toe om via een voorafbetaalde kaart energie te verbruiken, waardoor schulden worden vermeden maar de toegang tot energie beperkt kan worden.
• Het cijfer toont aan dat een aanzienlijk deel van de Vlaamse bevolking in een kwetsbare positie zit wat betreft energiezekerheid.

🔍 Focus op Tienen

• In Tienen gaat het om ongeveer 1.050 aansluitingen met een budgetmeter.
• Dat betekent dat ongeveer 1 op de 30 huishoudens in Tienen met dit systeem werkt (uitgaande van ± 32.000 inwoners en ± 12.000 huishoudens).
• Dit cijfer is niet enkel een statistiek, maar een signaal dat ook in een stad als Tienen energiearmoede een reëel en voelbaar probleem is.

⚖️ Juridische situatie rond budgetmeters

• Verplichte plaatsing:
• Sinds 1 juli 2019 worden in Vlaanderen enkel nog digitale meters geplaatst. Dit geldt zowel voor gewone digitale meters als voor budgetmeters.
• Weigering: Sommige consumenten proberen de plaatsing uit te stellen, bijvoorbeeld omdat ze hun klassieke terugdraaiende Ferrarismeter willen behouden of omdat ze bezorgd zijn over straling of privacy.
• Laatste-kansbrieven: Fluvius stuurt bij hardnekkige weigering zogenaamde laatstekansbrieven. Dit is een formele waarschuwing dat men wettelijk verplicht is de meter te laten installeren.
• Rechterlijke stappen: Indien men blijft weigeren, kan Fluvius naar de rechtbank stappen. In 2024 werden voor het eerst drie weigeraars door de rechter verplicht om de digitale meter te laten plaatsen.
• Gerechtsdeurwaarder: Bij volhardend verzet kan een deurwaarder worden ingeschakeld om de plaatsing af te dwinge

De beleidsmakers die deze belastingen uitwerken, hebben vaak totaal geen inzicht

in de gevolgen voor de armere bevolking. Vanuit hun comfortabele financiële positie ontbreekt het hen aan werkelijk begrip voor de dagelijkse strijd van hun medemens. Zij zien cijfers en tabellen, maar niet de lege koelkast, de onbetaalde facturen of de angst om de huur niet te kunnen betalen.

Ruwe hoge schatting maandelijkse kost per inwoner in Tienen

Totaal (Lage schatting): €40–€90 per maand per inwoner

Men moet vandaag al kapitaalkrachtig zijn om dergelijke lasten te kunnen dragen. Voor mensen die nu al in armoede leven, wordt de situatie niet alleen moeilijk, maar ronduit onleefbaar. Het vergroot de kloof tussen rijk en arm, zet extra druk op gezinnen die al worstelen om rond te komen, en tast hun waardigheid en toekomstperspectief aan. Wat voor de ene slechts een bijkomende kost lijkt, betekent voor de andere een dagelijkse strijd om basisbehoeften zoals warmte, elektriciteit en voedsel te kunnen betalen.

Assumpties en context voor de schatting

• De federale personenbelasting is progressief (25–50%), met wijzigingen in 2025 die het stelsel hertekenen; een ruwe maandelijkse meerkost van €20–€45 per inwoner geeft een “hoge” bandbreedte zonder individuele inkomensgegevens.
• In Vlaanderen wordt een taxshift doorgevoerd die heffingen verschuift van elektriciteit naar gas en stookolie (circa €362 miljoen). Gezinnen met gasverwarming zien vooral de meerkost; daarom is €10–€25 per maand per inwoner een conservatieve hoge schatting, afhankelijk van verbruik en compensaties.
• Tienen kondigde fors hogere belastingen aan in het meerjarenplan (2026–2031), bovenop de bestaande aanvullende gemeentebelasting. Historisch lag de aanvullende gemeentebelasting rond 7,6% in Tienen; met beleidswijzigingen kan de druk stijgen. Daarom wordt €10–€20 per maand per inwoner als ruwe hoge bandbreedte aangehouden.

👉 Dus de (lage) schatting komt neer op €40 tot €90 per maand per inwoner in Tienen

Belastingen zouden in de eerste plaats een instrument moeten zijn

om solidariteit en rechtvaardigheid te bevorderen, maar in de praktijk vergroten ze vaak de kloof tussen rijk en arm.

Wie in welstand leeft, ervaart belastingen als een berekening op papier; wie in armoede leeft, voelt ze als een directe aanslag op zijn bestaanszekerheid.

Het gebrek aan voeling met de realiteit van armoede leidt tot beleid dat de kwetsbaren nog meer onder druk zet, terwijl de sterksten zich vaak weten te ontworstelen aan hun bijdrage.

Echte rechtvaardigheid vraagt dat men niet enkel vanuit een ivoren toren beslist, maar luistert naar de verhalen van mensen die elke dag moeten kiezen tussen basisbehoeften.

Slot – door Theo-Herbots

Als inwoner van Tienen zie ik hoe deze situatie onze gemeenschap raakt. De budgetmeter is bedoeld als bescherming tegen schulden, maar in werkelijkheid wordt het voor velen een symbool van uitsluiting. Wanneer warmte en licht luxe worden, verliezen we iets fundamenteels: menselijke waardigheid.

Daarom roep ik op tot solidariteit en structurele oplossingen. Niet enkel tijdelijke steun, maar een beleid dat energie betaalbaar houdt en belastingen rechtvaardig verdeelt. Want niemand in Tienen – of Vlaanderen – mag gedwongen worden te kiezen tussen eten op tafel of licht in huis.

✨ Blijf op de hoogte van onze activiteiten! Wil je niets missen van wat wij doen? Schrijf je dan eenvoudig in via het inschrijfformulier hieronder. Zo ontvang je regelmatig updates, nieuws en inspiratie rechtstreeks in je mailbox.

👉 Meld je vandaag nog aan en word deel van onze gemeenschap!

📈 Bekijk hieronder het indrukwekkende aantal inschrijvingen — en het blijft maar groeien! Dat gebeurt niet zomaar. Het is het resultaat van dagelijkse inzet, waardevolle informatie en oprechte verbinding. Dus… waar wacht jij nog op om mee te doen en het verschil te maken? 🌟

💌 Geen zorgen over spam — jouw vertrouwen is heilig voor ons. Wij houden net zo weinig van spam als jij. Daarom beloven we: jouw gegevens worden nooit gedeeld met derden. Alles wat je met ons deelt, blijft veilig en wordt enkel gebruikt om jou te inspireren, informeren en verbinden met onze gemeenschap.

Typ je e-mail…

Abonneren

Voeg je bij 485K andere abonnees

🛡️ Belangrijk voor jouw veiligheid Vergeet niet om na je inschrijving even naar je mailbox te gaan en op de bevestigingslink te klikken. Deze extra stap is bewust ingebouwd om jou te beschermen tegen hackers en ongewenste toegang. Zo zorgen we ervoor dat alleen jij toegang hebt tot jouw persoonlijke inspiratie en updates.

💌 Geen mail ontvangen? Check je spamfolder of probeer je opnieuw in te schrijven met een correct e-mailadres.

✨ Omdat uw mening over onze blogberichten belangrijk is

✨ Wij nodigen u uit om onderaan dit bericht – net onder het auteursprofiel en de gerelateerde berichten – uw reactie achter te laten.

💬 Deel uw gedachten, ervaringen of aanvullingen. 📢 Uw feedback helpt ons om onze inhoud te verbeteren en nog relevanter te maken. 🤝 Samen bouwen we aan een inspirerende gemeenschap waar dialoog en betrokkenheid centraal staan.

Laat dus zeker van u horen: uw stem maakt het verschil! 🌟

Beste lezers,

Wilt u weten wat de drijfveer is achter de berichten tegen onrecht en ongelijkheid? Bezoek dan de eerste link hieronder. Aan het einde van dat bericht vindt u bovendien een verwijzing naar eerder gepubliceerde artikelen binnen deze categorie.

Heeft u dat al gelezen? Ga dan rechtstreeks naar de tweede link om de volledige reeks berichten te bekijken.